طلای سرخی به نام زعفران
مهلب(mahaleb)، ادویه ایی تلخ اما گران
7 فروردین 1401
غذاهای ایتالیایی و طرز تهیه ادویه ایتالیایی
8 فروردین 1401طلای سرخی به نام زعفران
زعفران که با نام هایی مانند زه پران و زاپران زَرپَران گیاهی است از تیره زنبقیان که به عنوان ادویه ایی خوش رنگ و بو در آشپزی بسیاری از کشورهای جهان کاربرد دارد. دلیل نام هایی مانند زه پران و زاپران این است که استفاده بیش از حد زعفران برای بانوان باردار باعث سقط جنین خواهد شد. ایرانی ها خصوصا نواحی شرق کشور (که در آن زمان شرق ایران، نواحی افغانستان و تربت جام و خواف را شامل بوده) زعفران را با نام زه پران و زاپران می شناختند چرا که این دو واژه به معنای سقط جنین می باشد.
نام علمی این گیاه با ارزش Crocus sativus است و اغلب به عنوان گرانترین ادویه جهان شناخته می شود. تاریخچه زعفران در منابع پهلوی به پارسی( كركم ) شناخته شده است. واژه زعفران، کلمه ای عربی است و شاید هم معرب باشد. بیش از 90 درصد زعفران جهان در ایران کشت می شود. دلیل مزه و عطر خاص و دلنشین زعفران بخاطر وجود ماده‌ای به نام سافرانال می‌باشد، و رنگ زرد طلایی که به غذا می‌دهد بخاطر وجود کروسین یا کروچین است.
جایگاه زعفران در ایران
نکته جالبی در مورد زعفران وجود دارد و آن اینکه ایرانی ها مردم جهان را با زعفران آشنا کردند و آن را به مناطق مختلف جهان مانند چین، روم، یونان و کشور های عربی فرستادند. ایران با تولید سالانه ۳۳۰ تن و صادرات ۲۸۰ تن زعفران، بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادر کننده زعفران در دنیا است. استان های خراسان رضوی و خراسان جنوبی بیشترین سهم در تولید زعفران ایران را دارند. شهرستان تربت حیدریه در استان خراسان رضوی رتبه نخست تولید زعفران در کشور را دارد.
خواص زعفران
زعفران علاوه بر عطر و طعم خوشی که به عنوان یک ادویه به غذا می دهد، دارای خواص درمانی بی نظیری نیز هست که در ادامه به آنها می پردازیم.
زعفران، شفاف کننده پوست
کلاژن پوستی تحت تاثیر آنتی‌اکسیدان‌ها و دیگر عوامل آسیب‌زای محیطی مانند نور خورشد و امواج مخرب محیطی آسیب می‌بیند و به مرور تخریب شده و از بین می‌رود. یکی از فواید مهم زعفران، حفظ و احیای کلاژن پوستی است. زعفران به واسطه دارا بودن مقادیر زیادی از کاروتنوئیدها، فلاونوئیدها و دیگر آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند نقشی مهم در احیا و حفظ کلاژن پوستی داشته باشد. علاوه بر این با زعفران می توانید از شر جوش‌های سرسیاه و منافذ باز پوست خلاص شوید. زعفران همچنین رادیکال‌های آزاد را از بین می‌برد و گردش خون در اطراف صورت شما را بهبود می‌بخشد و این این امر باعث می‌شود صورت شما نسبت به گذشته محکم‌تر به نظر برسد.
زعفران، تقویت کننده حافظه
زعفران می‌تواند حافظه، به ویژه حافظه بلند مدت را تقویت کند و به فرآیند یادگیری کمک کند. محتوای کروسین و کروستین زعفران می‌تواند تشکیل سلول‌های مغزی را بهبود بخشد و از آسیب دیدن آن جلوگیری کند. همچنین زعفران می‌تواند به مغز در مقابل از دست دادن حافظه و جلوگیری از آلزایمر و زوال عقل کمک کند.
زعفران، تقویت کننده استخوان
زعفران دارای مواد معدنی است که استفاده از آن منجر به افزایش جذب کلسیم در دستگاه گوارش می‌شود. علاوه بر این یکی از ترکیبات اصلی زعفران کلیسم موجود در آن است که قابلیت جذب بالایی دارد و می‌تواند نیاز کلسیمی بدن ما را تامین کند.
برخی دیگر از خواص زعفران
- ضد افسردگی و ایجاد شادی و نشاط
- بهبود تنگی نفس
- افزایش انرژی بدن
- دارای خواص ضد سرطان
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- تقویت گردش خون
- تقویت معده و دستگاه گوارش
- بهبود آفتاب سوختگی
- بهبود علائم قاعدگی بانوان
- درمان سرما خوردگی
- تقویت قلب
از زعفران در چه غذاهایی استفاده می شود؟
حتی با بردن نام زعفران، بوی خوش آن به مشام می رسد. زعفران در غذاها، دسرها، شربت ها و شیرینی های ایرانی و عربی و آسیایی جایگاه ویژه ایی دارد. از زعفران در انواع پلوها و کباب و جوجه کباب استفاده می شود. بستنی سنتی ایرانی، بدون زعفران معنایی ندارد. حلوا و مسقطی شله زرد مزین به رنگ زرد و سرخ زعفران هستند. چای و دمنوش های زعفرانی جایگاه خاصی در قلب هر ایرانی دارد. خورشت قیمه نذری، بوی ماندگار زعفران را با خود به همراه دارد. این طلای سرخ با ارزش در فرهنگ ایرانی ماندگار و ابدی است.
